Vele wielrenners stallen hun racefiets na de laatste rit in oktober in de garage, schuur of op zolder. Wanneer de eerste zonnestralen ons in februari / maart weer bereiken, komt de fiets uit de winterslaap. Voordat je met volledige 110% overgave weer de weg op gaat, is het verstandig je aluminium dan wel carbon ros te checken of hij er wel klaar voor is.
Welk onderhoud kun je zelf doen?
Natuurlijk zien we je graag in de winkel, maar het is niet nodig om voor ieder klusje naar de fietsenmaker te komen. Sterker nog, door zelf het onderhoud goed bij te houden verleng je de levensduur van met name je slijtage onderdelen.
Belangrijkste onderhoudstips
1. Spoel je fiets na de rit af, voordat vuil aangekoekt is. (liever niet met een hogedrukspuit, omdat door de hoge druk de binnenkant van de lagers ook bereikt kan worden en deze dan sneller aangetast worden)
2. Bescherm je frame met een waxlaag
3. Draaiende onderdelen schoonmaken, ontvetten en weer invetten. Denk aan de ketting, cassette, kettingbladen en derailleurwieltjes. (pas op je remschijven, die mogen niet vet worden)
4. Vet losse boutjes, kabels en lagers goed in
Liever een servicebeurt plannen? Klik op de button hieronder.
Controleer alle onderdelen
Het hoeft niet voor iedere rit, maar zeker als je voor het eerst weer de weg op gaat is het belangrijk de onderdelen te controleren op slijtage en speling. Tijdig vervangen van versleten onderdelen voorkomt verdere narigheden.
Heb je de fiets na het vorige seizoen schoon weggezet, dan kun je direct de onderdelen gaan checken. Een goede controleronde werkt alleen als de fiets goed schoon is.
Loop alle onderdelen langs, dat hoeft niet perse in deze volgorde. Idealiter plaats je de fiets in een montagestandaard voor alle checks.
Wielen – velgen – spaken – lagers controleren
Een wiel moet lekker vlot en recht draaien. Draai zowel het voor- als achterwiel goed hard rond. Als er een slag in zit kan dit verschillende oorzaken hebben. Wellicht zitten er 1 of meer slappe spaken in. Met een spaaksleutel kun je dit herstellen. Maar dit is geen makkelijke klus. En een wielrichter is ook niet in ieders bezit. Heb je een slag in je wiel, dan is het toch het beste daarmee langs te komen.
De velgen checken geldt eigenlijk alleen voor fietsen met velgremmen. De velgrand slijt namelijk in gedurende de tijd. Als de velgrand niet meer recht, maar eerder hol is, dan zul je de wielen een keer moeten vervangen.
De wiellagers mogen simpel gezegd geen geluid maken, behalve in het achterwiel het ratelend geluid van de vrijloop natuurlijk. Bij versleten lagers is vervanging nodig.
Remmen en remblokjes controleren
Of je nou velg- of schijfremmen hebt, deze moeten goed werken.
Velgremmen
Als je velgremmen hebt, is de controle makkelijker uit te voeren. Je kunt je wiel eruit halen of de remblokjes demonteren. Zorg dat de rubbertjes schoon zijn. Velgremblokjes hebben groefjes. Als die verdwenen zijn moet je zeker vervangen, dan is er te weinig remrubber over. Ook bij ongelijke slijtage of beschadiging is vervanging nodig.
Schijfremmen
Om schijfremmen te checken, moet je ze echt demonteren. Wiel eruit, vergrendeling en splitpen eruit en de remblokjes eruit trekken. Schoon- en droogmaken en licht opschuren en ze werken als het goed is. Maar let op dat de blokjes niet te dun zijn, als het materiaal te dus is, dan moet je nieuwe remblokjes plaatsen. Ook je remschijven slijten. Schoon- en droogmaken is altijd verstandig en doe er vooral GEEN vet op. Vet op de remschijf krijg je er moeilijk af en als het vet op de remblokken komt, zul je de blokjes moeten vervangen. Zijn je schijven beschadigd of heel dun, dan ben je ook toe aan nieuwe.
Remkracht
Merk je dat de remkracht minder is? In het geval van hydraulische remmen kan het zijn dat er lucht in de leiding zit. Je moet je remmen dan (laten) bleeden.
In het geval van velgremmen kan het ook zijn dat je remblokje te ver van de velg staan, dit kan je meestal zelf makkelijk regelen door de remklauwen strakker te zetten.
Banden profiel en conditie controleren
Banden controleren is altijd goed om te doen. Vooral in koud en nat weer kunnen kleine steentje blijven plakken aan het rubber en dat zorgt bij iedere omwenteling op een kansje op lek. Check dan ook direct of er geen kleine sneetjes in de band zitten. In principe kan de band er wel tegen als er verder niets in zit, maar als de beschadiging groot is, vergroot dat ook de kans op lekrijden.
Daarnaast moet de band min of meer rond lopen. Een vlak loopvlak houdt in dat het versleten is. Het vergroot de kans op lekrijden en vermindert daarnaast ook het rijcomfort.
Controleer ook je binnenband en dan met name het ventiel. Is het ventiel recht en kun je nog wat lucht laten ontsnappen en weer makkelijk oppompen? Zo niet, vervang dan je binnenband. Liever bij de check vervangen, dan er onderweg mee langs de kant te staan.
En als belangrijkste tip voor iedere rit: check je bandenspanning. Een te zachte band is gevoelig voor lekrijden en beschadigingen. De minimale druk kun je altijd terugvinden op de band of op de verpakking.
Cassette – ketting – drivetrain controleren
Drivetrain is de benaming voor de draaiende onderdelen. Ketting, cassette, cranks, pedalen, kettingblad, derailleurwieltjes, enz.
Zorg er allereerst altijd voor dat dit in goede conditie is. Na iedere rit schoonmaken en goed ingevet houden is de belangrijkste tip om niet te vaak naar de monteur te hoeven.
Zowel bij versleten tandwielen, cassette als derailleurwieltjes is het zo dat wanneer je er te lang mee doorfietst je ketting meer slijt.
Ketting checken
Een versleten ketting herken je niet direct met het blote oog. Een kettingchecker biedt uitkomst. De naam doet het al vermoeden, met een kettingchecker controleer je de staat van de ketting.
Smeer je ketting altijd in met kettingolie of -wax. Dit is er voor natte en droge omstandigheden. Ieder merk heeft voor beide omstandigheden olie en wax in het assortiment. In droge omstandigheden kies je voor olie die minder plakt en dus minder stof en zand bindt. Natte omstandigheden vragen om wat dikkere olie om water goed te weren.
Cassette
Je cassette goed schoonhouden doe je het best door deze helemaal te verwijderen, daar is goed gereedschap voor nodig. Met een goede smalle en harde borstel kom je makkelijk tussen de tandwielen.
Een versleten cassette is te herkennen als de ketting doorschiet. Met het oog herkennen is wat lastiger dan bij de kettingbladen aan de voorzijde. Zie je dat er puntige tanden beginnen te ontstaan, dan is het een teken dat de cassette aan vervanging toe is.
Kettingbladen
Net als bij de cassette moeten ook tandwielen goed verzorgd worden. Een kettingblad is aan vervanging toe als je haaienvinnen herkent. Haaienvinnen zien er uiteraard zoals ze genoemd worden, dat wil zeggen met een punt en wat gebold naar één kant.
Derailleurwieltjes
Ook de derailleurwieltjes kunnen puntig worden. Als dat het geval is, zijn die aan vervanging toe.
Hoe lang gaan draaiende onderdelen mee?
Afhankelijk van de omstandigheden waarin je fietst en het onderhoud dat je er zelf tijdig aan pleegt. Als je weinig schakelt lijdt het geheel minder, dan wanneer je constant op- en afschakelt. Een ketting zou zo’n 3000 km mee kunnen gaan, maar dit is geen garantie uiteraard.
In de regel is het zo dat je de cassette en ketting gelijktijdig vervangt. Deze slijten dan gelijkmatig in. Een kettingblad gaat meestal 2x zo lang mee.
Kabels controleren
Tegenwoordig heb je met elektronisch schakelen steeds wat minder van doen met kabels, maar er blijven nog steeds kabels over. Doordat de bekabeling veelal binnendoor het frame gaat, is onderhoud aan kabels steeds wat lastiger. Kabels eruit halen wil nog wel, maar alles weer goed binnendoor leiden is vaak lastiger.
Mocht je er toch zelf aan beginnen. Check al je mechanische binnen- en buitenkabels. Als de buitenkabel slijtage vertoont, is dit een voorbode dat je binnenkabel de volgende is. Een binnenkabel kan bijvoorbeeld gaan roesten. In het uiterste geval kan de kabel gaan splijten en knappen. Goed lopende kabels zorgen voor prettig schakel- en remgemak.
Mocht je mechanische schakelsysteem niet helemaal lekker functioneren dan kan het aan de spanning van de kabel liggen. Niet helemaal kabelgerelateerd, maar wel goed om te weten is dat de mechanische schakeling met een schroefje op de achter- en voorderailleur gesteld kan worden. Mocht je ketting niet helemaal lekker soepel lopen, hoeft het dus niet direct te betekenen dat je moet vervangen.
Lagers controleren
Lagers controleren is lastig. Fietsers met wat meer ervaring merken vaak wel dat lagers niet lekker meer lopen. Het piept of kraakt. Op de balhoofdlagers kan speling ontstaan, dat merk je wanneer je remt. De trapaslager kan ook versleten raken, je kunt dan een tikje voelen bij de omwentelingen. Vooral als je er flinke kracht op geeft door bijvoorbeeld aan te zetten of te gaan staan op de pedalen.
Ook wanneer je voelt dat onderdelen met lagers stroef lopen kan het een teken zijn dat het aan vervanging toe is.
Schroeven en boutjes controleren
Loop ook alle schroefjes en boutjes na. Alles wat los kan gaan zitten, check je even. Zadel, zadelpen, stuur, stuurpen, maar ook je steekas of snelspanner kan wat los gaan zitten. Voor de beste controle hanteer je het maximale aanhaalmoment a.d.h.v. de gegeven Nm die je kunt behalen door het aandraaien met een momentsleutel te doen. Doe je dit met een gewone sleutel onthoud dan, vooral bij carbon frames en onderdelen, vast is vast!
Hoe is het met je helm, schoenen en schoenplaatjes?
Je schoenen en schoenplaatjes zijn soms ook aan vervanging toe. Versleten schoenplaatjes kunnen uit je pedalen schieten of zelfs losraken van de schoen. Mocht je net willen aanzetten voor een bordjessprint, dan is dit - met gevoel voor understatement - geen gewenste situatie.
Ook je helm moet af en toe vervangen worden. Aan de buitenkant is het niet of bijna niet te zien. Het algemene advies is dan ook dat je altijd je helm vervangt na een valpartij. En na 3 tot 5 jaar is de helm toe aan vervanging. In dat laatste geval is de blootstelling aan zon en regen de grootste reden. En daarnaast adviseren helmfabrikanten ook altijd aan de vervangingstermijn te houden.
Toch liever een servicebeurt plannen? Klik op de button hieronder.
